Wanneer heb je het ouderlijk gezag en wat zijn dan je rechten en plichten als ouder? Wat is ‘erkenning’? En waarom is het zo belangrijk dat beide ouders na een scheiding allebei het ouderlijk gezag hebben? In dit artikel krijg je antwoord op deze vragen.
Wat is het ouderlijk gezag en erkenning?
Ouderlijk gezag
De personen die het ouderlijk gezag hebben over een kind zijn meestal de ouders. Er kunnen maximaal 2 personen het gezag over een kind hebben. Als je het gezag hebt, heb je het recht en de plicht om voor een minderjarig kind te zorgen en het op te voeden.
Erkenning
Degene die het kind erkent, wordt de juridische ouder van dit kind. Als je de juridische ouder bent dan heb je de volgende rechten en plichten:
– het kind is jouw erfgenaam
– je hebt onderhoudsplicht, dat wil zeggen dat je moet betalen voor de opvoeding van het kind
– je hebt recht op omgang en informatie
– de ouder met het gezag is verplicht om je om raad vragen, voordat er belangrijke beslissingen worden genomen
Waarom is het ouderlijk gezag hebben over je minderjarige kind zo belangrijk?
De persoon die het ouderlijk gezag over een minderjarig kind heeft
– beslist over het kind
– heeft de plicht én het recht om het kind te verzorgen en op te voeden
– de plicht om de band met de (andere) ouder(s) te bevorderen
– voert het bewind over het vermogen van het kind
– mag officiële handelingen uitvoeren namens het kind (bijvoorbeeld ergens een handtekening voor zetten)
Wanneer ontstaat ouderlijk gezag bij gehuwden (man en vrouw)?
Als een kind tijdens het huwelijk wordt geboren hebben de ouders automatisch gezamenlijk het gezag over hun kind, ook als de vader niet de biologische vader is. De biologische vader heeft nagenoeg altijd voorrang op het ouderlijk gezag ten opzichte van de niet-biologische vader. De biologische vader kan hiervoor eventueel een procedure bij de rechtbank starten. Na een scheiding blijven de personen die het gezag over het kind hebben hetzelfde
Wanneer ontstaat het ouderlijk gezag bij een geregistreerd partnerschap (man en vrouw)?
Als een kind tijdens het geregistreerd partnerschap wordt geboren hebben de ouders automatisch gezamenlijk het gezag over hun kind. Als de man binnen het geregistreerd partnerschap niet de biologische vader is, krijgt de biologische vader vaak voorrang. Na een scheiding blijven de personen die het gezag over het kind hebben hetzelfde.
Wanneer ontstaat het ouderlijk gezag bij samenwoners/ongehuwden?
In de situatie waarbij de man en vrouw niet getrouwd zijn en geen geregistreerd partner zijn moeten een aantal handelingen worden verricht om het gezamenlijk gezag te krijgen.
– De man moet het kind, het liefst voor de geboorte, erkennen. Dit kan bij de gemeente. De vrouw moet hier toestemming voor geven.
– Na de geboorte moeten de ouders een gezamenlijk verzoek indienen bij de griffier van de rechtbank met het verzoek om samen het gezag uit te kunnen oefenen. Dit verzoek kan makkelijk online ingediend worden.
In de praktijk kom ik wel eens tegen dat bij samenwonende/ongehuwde ouders die uit elkaar gaan, de vader geen ouderlijk gezag heeft. De moeder heeft na de geboorte automatisch het gezag, de vader niet. De onderlinge relatie van de ouders ten opzichte van het kind is in dit geval niet gelijkwaardig. De keren dat ik dit tegen ben gekomen tijdens mijn mediations heb ik ouders geadviseerd om dit alsnog te regelen.
Ouders die niet gehuwd zijn en geen geregistreerde partners en die allebei het ouderlijk gezag over hun kinderen hebben, behouden dit als ze uit elkaar gaan.
Indien de ouders na de geboorte een huwelijk of geregistreerd partnerschap aangaan, verkrijgt de vader alsnog automatisch het ouderlijk gezag.
Wanneer ontstaat ouderlijk gezag bij gehuwde en geregistreerde lesbische moeders?
Als de moeders van het kind getrouwd zijn tijdens de geboorte, dan gelden precies dezelfde regels bij een gehuwde man en vrouw.
Er is alleen wel een ‘maar’ aan deze regeling: De donorvader mag niet bekend zijn. De donorvader zal dus nooit een rol gaan spelen in het leven van het kind. Is de donorvader wel bekend, dan moet de moeder die het kind niet heeft gebaard een aparte adoptieprocedure starten óf het kind erkennen en het gezamenlijke gezag aanvragen.
Wanneer ontstaat ouderlijk gezag bij niet gehuwde en geregistreerde lesbische moeders?
Als de moeders niet getrouwd zijn of geregistreerd partner zijn, dan krijgt alleen de moeder die het kind gebaard heeft automatisch het gezag. De andere moeder zal het kind moeten erkennen bij de gemeente en daarna het gezamenlijk gezag moeten aanvragen bij de griffier van de rechtbank.
Wanneer ontstaat ouderlijk gezag bij homoseksuele vaders?
Voor homoseksuele vaders is het wat ingewikkelder om allebei het gezag te krijgen over het kind. Veel homoseksuele stellen kiezen voor adoptie of schakelen een draagmoeder in.
Adoptie bij gehuwde of geregistreerde vaders
Deze vaders kunnen samen een kind adopteren en krijgen daarna automatisch gezamenlijk het ouderlijk gezag over dit kind.
Als de vaders niet gehuwd of geregistreerd partner zijn dan kan één van hen het kind adopteren. Deze vader heeft dan automatisch het ouderlijk gezag over het kind. De andere vader zal het gezag via een procedure bij de rechtbank aan moeten vragen. Tijdens deze procedure moet je aantonen dat je in een familierechtelijke betrekking tot het kind staat.
Als er een draagmoeder is
De vader die de zaaddonor is, de biologische vader dus, kan het kind erkennen en in een procedure het gezag aanvragen. De draagmoeder (en indien aanwezig haar partner) moet afstand doen van het ouderlijk gezag en alle familierechtelijke betrekkingen tot het kind. De vader die niet de zaaddonor is kan het kind daarna adopteren en dan het gezag verkrijgen.
